Belegt de koning zijn vermogen?
De woordvoeder van de koning zegt: “Deze betreft het privédomein en daarover doen wij geen mededelingen”
Evelien Hoekman BeleggerUitlegger en Scholenstrijd
Dat was schrikken voor iedereen die belegt. De beurskoersen daalden op 7 april wereldwijd enorm. Maar ook mensen die zelf niet actief beleggen merken de effecten van deze crash. Hoe dat zit legt Peter de Waard uit. Peter is journalist bij de Volkskrant en auteur van diverse economische boeken.
Beurskoersen over de hele wereld zijn maandag (7 april 2025) opnieuw scherp gedaald. Beleggers reageren daarmee nog steeds op de door Donald Trump afgekondigde importheffingen. De dalingen kunnen gevolgen hebben voor de hoogte van de pensioenen en leiden mogelijk tot een recessie die iederéén treft.
Soms lijkt de effectenbeurs de speeltuin van de kapitalisten – de mensen met veel geld die door speculatie nog meer geld proberen binnen te halen. De loonslaven en de kleine rentetrekkers die het met 1,25 procent van ING moeten doen, kunnen alleen maar tandenknarsend kijken hoe de aandelenkoersen elk jaar met tientallen procenten stijgen. Waardoor de beursbengels een nog mooiere auto kunnen kopen of luxere cruise kunnen boeken. Af en toe kunnen ze een zucht van verlichting slaken. Dat is op de dagen dat de beurzen crashen, zoals bij de dotcombubbel in 2001, de kredietcrisis in 2008, de corona-uitbraak in 2020 en nu bij de handelsoorlog in 2025.
De Aziatische en Australische beurzen, die maandag als eerste openden, gaven meteen een somber beeld. De Aziatische graadmeter MSCI Asia Pacific verloor 7,1 procent, een van de grootste eendaagse dalingen sinds de mondiale recessie van 2008. De Chinese beurs zakte met ruim 4 procent. Ook de beurs in Hongkong daalde met meer dan 10 procent en de beurs in Taiwan kelderde in de eerste uren na opening ruim 9 procent.De AEX koerste maandag even 6,3 procent lager, maar sloot met een verlies van 4,8 procent, doordat Wall Street in de loop van de dag iets minder rood kleurde.
Geen leuker vermaak dan leedvermaak, zal gedacht worden: goed dat we daar niet aan meedoen en ons beperken tot een staatslot. Maar de niet-beleggers vergeten dat ook zij de gevolgen ondervinden. Want iedereen belegt. Noodgedwongen.
Liefst 3,5 miljoen Nederlanders – 20 procent van de bevolking – is afhankelijk van een ouderdomsuitkering. Daarvan krijgen 600 duizend alleen AOW. Omdat die via een omslagstelsel wordt gefinancierd, blijven de gevolgen beperkt. Maar bijna 3 miljoen Nederlanders hebben via een pensioenfonds gespaard voor een aanvullende uitkering.
Dat geld is door deze fondsen gespreid belegd: in obligaties, aandelen of vastgoed. Vanwege de lage rente en de hoge koerswinsten hebben veel fondsen een steeds groter deel van hun vermogen van in totaal 1.500 miljard euro in aandelen gestoken. Inmiddels is dat zelfs de helft – het overgrote deel in Amerikaanse aandelen.
Als de koersen met 10 procent dalen, dan zijn de fondsen op papier ineens 75 miljard euro armer: 25 duizend euro per gepensioneerde. Zolang de fondsen zelf niet in paniek raken en meteen gaan verkopen, zal er niet zoveel aan de hand zijn – als de koersen zich tenminste op termijn herstellen.
Maar als de koersdalingen doorzetten en het vermogen van de fondsen onder de dekkingsgraad daalt, moeten die maatregelen nemen: de pensioenuitkeringen stijgen niet mee met de inflatie – geen indexatie – of worden zelfs verlaagd. En door het nieuwe pensioenstelsel, waar alle fondsen in 2028 naar moeten zijn overgestapt, zal dat effect nog merkbaarder worden. Daar zullen de pensioenuitkeringen niet langer gebaseerd zijn op de rekenrente, maar op de beleggingsopbrengsten.
Daarnaast zijn er nog eens 6 miljoen werkende Nederlanders die verplicht in een fonds zitten en daarvoor premie afdragen. Als de beleggingsresultaten kelderen, lopen zij het risico dat hun premie omhoog gaat.
Ook iedereen met een verzekering – en dat zijn bijna alle Nederlanders – merkt de gevolgen van een langdurige koersdaling. Verzekeringsmaatschappijen beleggen voor een groot deel hun reserves in aandelen. Als daarmee veel geld wordt verdiend, kunnen de premies omlaag. Anders moeten ze omhoog en dat treft iedereen in de portemonnee.
Ten slotte zijn er in Nederland volgens de Autoriteit Financiële Markten ook nog bijna 2 miljoen particuliere beleggers die samen 180 miljard euro in aandelen hebben. Ook zij worden direct geraakt.
Een beurscrash ondermijnt bovendien het ondernemers- en consumentenvertrouwen. De effectenbeurs is niet opgericht als goktent, maar bedoeld om bedrijven de mogelijkheid te geven eigen vermogen aan te trekken voor investeringen. Als de koersen kelderen, zullen bedrijven minder snel nieuwe aandelen uitgeven, investeringen doen, innoveren en banen scheppen.
Consumenten schrikken ook van koersdalingen. Zij worden in tijden van beurscrises terughoudender bij het besteden van hun geld, wat tot economische stagnatie kan leiden. De kredietcrisis in 2008 leidde tot een crash waarvan het herstel zeer langzaam verliep. Mensen hielden hun hand op de knip.
Toenmalig premier Mark Rutte riep de Nederlanders destijds zelfs op meer uit te gaan geven. ‘Ik vind dat we niet moeten somberen, maar weer een keer een nieuwe auto of nieuw huis moeten gaan kopen’, zei hij.
In de jaren dertig van de vorige eeuw ontstond na de Wall Street-crash van 1929 zelfs een wereldwijde depressie, waarbij de somberheid zich mondiaal verspreidde. Als gevolg van het negatieve sentiment vielen duizenden banken om, gingen bedrijven failliet, kelderden de huizenprijzen en kwamen tientallen miljoenen mensen in de bedeling. Toen leidde een beurscrash tot een handelsoorlog. Nu lijkt een handelsoorlog tot een beurscrash te leiden.
Gelukkig herstellen de koersen zich na crashes vaak snel. Sommige beleggers zien een forse correctie zelfs als een ideaal koopmoment. Maar het blijft speculatie hoe lang de daling aanhoudt en hoe ver die doorzet.
De beurs is niet alleen een speeltuin voor kapitalisten, het is een pleisterplaats voor iedereen.
BeleggerUitlegger bedankt Peter de Waard en de Volkskrant voor het ter beschikking stellen van dit artikel.