Hoe win ik de beleggingscompetitie Scholenstrijd?
Scholenstrijd winnen kan iedereen. Maar winnen zonder plan vooraf komt eigenlijk niet voor.
Evelien Hoekman BeleggerUitlegger en Scholenstrijd
In november 2023 overleed Charlie Munger op 99-jarige leeftijd. Wie was deze man en waarom was hij zo beroemd in de beleggingswereld? Lennart Zandbergen schreef een in memoriam over Charlie, de eeuwige rechterhand van Warren Buffett. Deze bijdrage was op 29 november te lezen in het FD en nu ook hier op BeleggerUitlegger.
Berkshire Hathaway is zijn eeuwige tweede man kwijt. Charlie Munger, volgens Warren Buffett de architect achter alle grote successen van het investeringsconglomeraat, overleed dinsdagochtend in een ziekenhuis in Californië, kort voor zijn honderdste verjaardag. ‘Berkshire is volgens Charlie’s blauwdrukken vormgegeven.’
Bij publieke gelegenheden gold Charlie Munger vooral als een grapjas. Jaarlijks verzamelden zich tienduizenden fans in Omaha, Nebraska, om de jaarvergaderingen van Berkshire Hathaway bij te wonen, waar Buffett en Munger — op de laatste vergadering respectievelijk 92 en 99 jaar oud — een grote verscheidenheid aan vragen beantwoordden. Munger had daarbij een vaste rol, door als een soort sidekick geduldig de meanderende antwoorden van zijn zes jaar jongere kompaan af te wachten en ze vervolgens met een grap of spreuk in één zin samen te vatten. ‘Warren, als mensen het niet zo vaak mis hadden gehad, waren wij nooit zo rijk geworden.’ Door de jaren heen kwamen er zo veel aforismen dat er boeken verschenen met verzamelingen ervan.
Maar op de achtergrond was Munger veel meer voor Berkshire Hathaway dan alleen Buffetts rechterhand. Het was Munger die Buffett ervan wist te overtuigen om af te stappen van zijn beleid om alleen aandelen te kopen van bedrijven die onder hun boekwaarde handelden — een beleggingsfilosofie die hij vergeleek met het zoeken naar ‘sigarettenpeuken waar nog net een paar trekjes in zitten’.
Volgens Munger was het een beter idee om in bedrijven te investeren die een unieke voorsprong hadden, zoals Coca-Cola met zijn moeilijk na te bouwen wereldomspannende distributienetwerk. Dat soort bedrijven is volgens de filosofie van Munger op de lange termijn het meest winstgevend: ‘Door hem zijn we gaan zoeken naar prachtige bedrijven tegen redelijke prijzen, in plaats van redelijke bedrijven tegen prachtige prijzen’, zei Buffett daar later over. ‘Berkshire is volgens Charlie’s blauwdrukken vormgegeven.’
Een van de eerste keren dat Buffett de strategie van Munger toepaste was bij de aankoop van See’s Candy Shop, in 1971. De $ 25 mln — drie keer de boekwaarde — die Berkshire voor de snoepmaker betaalde was volgens Buffett ‘een nogal chique prijs’. Maar Munger kreeg gelijk: onder de vleugels van Berkshire haalde See’s opgeteld al ruim $ 2 mrd aan winst binnen.
Lange tijd leek het er niet op dat Munger een groot investeerder zou worden. Als zoon van een advocaat groeide hij op in Omaha tijdens de Grote Depressie. Als tiener werkte hij in de kruidenierswinkel van Buffetts grootouders, al gingen de twee toen nog niet met elkaar om.
Na de Japanse aanval op Pearl Harbor stopte Munger zijn wiskundestudie om in dienst te gaan. Het leger leidde hem op tot meteoroloog en stationeerde hem in Alaska. Daar leerde hij pokeren, iets wat hij later een belangrijke vaardigheid in zijn carrière noemde. ‘Slechte kaarten moet je snel wegleggen en je moet groot inzetten bij goede kaarten, want die krijg je niet vaak. Het is hetzelfde met beleggen.’
Ondanks matige cijfers en het feit dat hij nooit zijn bachelor haalde, wist Munger na de oorlog met dank aan een familievriend binnen te komen bij de prestigieuze Harvard Law School. Het bleek de juiste plek, want op Harvard blonk Munger uit. Na het magna cum laude afronden van de studie verhuisde hij naar Californië, waar hij als advocaat begon. In die jaren kende Munger grote tegenslagen: hij scheidde van zijn vrouw en verloor in 1955 zijn negenjarige zoon aan leukemie. Toen hij er in 2019 tijdens een interview met de Wall Street Journal over praatte, schoot hij nog altijd vol.
Lange tijd leek het erop dat zijn carrière in de advocatuur zou liggen. In 1962 richtte hij met twee compagnons een succesvol eigen kantoor op. Deze firma, het tegenwoordig tweehonderd advocaten tellende Munger, Tolles & Olson, draagt nog altijd zijn naam.
Maar onder invloed van Buffett verschoof Mungers aandacht al snel van het recht naar investeren, eerst in vastgoed en daarna op de beurs. Buffett en Munger ontmoetten elkaar in 1959 tijdens een etentje, en werden geprikkeld door elkaars intelligentie. De twee werden meteen onafscheidelijk en belden dagelijks urenlang met elkaar — Munger vanuit zijn woonplaats Los Angeles, Buffett vanuit Omaha.
Zijn eigen investeringsmaatschappij, die Munger in 1962 oprichtte, rendeerde tot 1969 gemiddeld met 24,4% per jaar. Daarmee versloeg hij de S&P 500 (+5,2% per jaar) ruimschoots. Maar veel belangrijker voor Munger was dat Buffetts investeringen over die periode ‘slechts’ 24,3% per jaar opleverden.
Hoewel Munger zijn juridische praktijk al snel achter zich liet, en hij en Buffett vaak dezelfde investeringen deden, kwam Munger pas in 1978 in het bestuur van Berkshire. De twee voegden daarna hun investeringsvehikels samen, waarmee Berkshire Hathaway de vorm kreeg die het nu nog altijd heeft. Het roemruchte bedrijf boekte sinds 1965 jaarlijks een gemiddeld rendement van 19,8%, twee keer zoveel als de S&P 500, Amerika’s brede aandelenindex.
De op stelregels als ‘niet beleggen in zaken die je niet begrijpt’ gebaseerde beleggingsfilosofie van Berkshire Hathaway leverde het bedrijf veel volgelingen op en maakte van Buffett en — in mindere mate — Munger wereldsterren. Het kapitaal van beide miljardairs bestond grotendeels uit Berkshire-aandelen. De afgelopen jaren bleef het de vraag of Berkshire onder Buffett en Munger de enorme berg cash op de balans nog zou inzetten voor een grote overname. Maar volgens de twee lagen de waarderingen van bedrijven veel te hoog.
Wel verdiende Berkshire de afgelopen jaren veel geld aan een recente investering in Apple. Sinds 2016 gaven Buffett en Munger $ 36,3 mrd uit aan aandelen in de Californische techreus. Dat belang is momenteel zo’n $ 170 miljard waard.
Munger stond bekend om zijn nuchtere blik en een gezond wantrouwen ten aanzien van trends. Zo raakte hij nooit overtuigd van het nut van cryptovaluta’s: hij vergeleek ze eens met ‘een geslachtsziekte’ en ‘rattengif’. Begin dit jaar schreef Munger nog een opiniestuk in de Wall Street Journal met een oproep ze te verbieden. Ook de opkomst van kunstmatige intelligentie, dé grote beleggershype van dit jaar, was niet aan Munger besteed: ‘Ik geloof dat de ouderwetse intelligentie best goed werkt’, zei hij daarover op de jaarvergadering van Berkshire. Eerder gingen ook de internethype, en daaropvolgend het klappen van de dotcomdubbel, aan Munger en Buffett voorbij.
Bij de laatste jaarvergadering zat Munger achter een naambordje met de tekst ‘held to maturity’, een verwijzing naar de problemen die Amerikaanse regionale banken toen teisterden. Maar het leek ook een verwijzing naar de eindigheid van Mungers eigen looptijd: de zes uur durende vergadering was voor de 99-jarige, die al tijden in een rolstoel zat, duidelijk te vermoeiend.
Zijn nieuwsgierigheid verdween echter niet: tot op het laatst hield Munger wekelijkse lunches met een groep Californische bestuurders, onder wie de oprichters van Stripe, de ceo van Activision Blizzard, het hoofd van de universiteit van Californië in San Diego en de oprichter van investeerder Oaktree.
Munger, die altijd relatief zuinig leefde en honderden miljoenen aan goede doelen schonk, laat zes kinderen achter en een vermogen van $ 2,6 mrd na. Zijn tweede vrouw, Nancy Munger, overleed in 2010. In een korte verklaring stelde Buffett dinsdag dat Berkshire Hathaway ‘nooit tot zijn huidige statuur gebouwd had kunnen worden zonder Charlies inspiratie, wijsheid en deelname.’ Greg Abel zal naar alle waarschijnlijkheid zijn rol in het bestuur overnemen.
BeleggerUitlegger bedankt het Financieel Dagblad en Lennart Zandbergen voor het delen van deze in memoriam.